رایانش ابری (Cloud Computing) انقلابی در نحوه ارائه خدمات فناوری اطلاعات ایجاد کرده است. این فناوری به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین در زیرساخت فیزیکی، از منابع پردازشی، ذخیره‌سازی، نرم‌افزار و شبکه بهره‌مند شوند. امروزه تقریباً همه ما از راه‌حل‌های ابری استفاده می‌کنیم—از ارسال فایل و ذخیره اطلاعات در OneDrive و Google Drive گرفته تا اجرای اپلیکیشن‌ها در گوشی‌های هوشمند.
در این مقاله، ضمن آشنایی با تاریخچه رایانش ابری، انواع مدل‌های ارائه خدمات میزبانی ابری (IaaS، PaaS، SaaS)، تفاوت ابر عمومی، خصوصی و ترکیبی، مزایا، امنیت و آینده این فناوری، به کاربردهای عملی آن در کسب‌وکارها نیز می‌پردازیم.
محاسبات ابری چیست؟
رایانش ابری (Cloud Computing) به زبان ساده یعنی ارائه مجموعه‌ای از خدمات دیجیتال مانند نرم‌افزار، ذخیره‌سازی، پردازش داده، امنیت و منابع شبکه از طریق اینترنت. به جای استفاده از منابع محلی مانند هارد دیسک یا سرور داخلی، همه این خدمات از طریق بستر ابری در دسترس شما قرار می‌گیرند.
احتمالاً بدون آنکه متوجه باشید، هر روز از برنامه‌ها و سرویس‌های مبتنی بر ابر استفاده می‌کنید. ارسال فایل از طریق وب، اجرای اپلیکیشن‌های موبایلی، پخش محتوای ویدیویی در نتفلیکس یا انجام بازی‌های آنلاین، همه اینها مثال‌هایی از بهره‌گیری روزمره از فضای ابری هستند.
ذخیره‌سازی داده‌ها در فضای ابری—مانند استفاده از OneDrive، SharePoint یا سرویس ایمیل—به‌طور چشمگیری با ذخیره‌سازی سنتی در هارد دسکتاپ یا فلش‌مموری تفاوت دارد. با هاست ابری، داده‌های شما در سرورهای ابری ذخیره می‌شوند و از هر دستگاهی که به اینترنت متصل باشد، قابل دسترسی‌اند. این انعطاف‌پذیری، امنیت و در دسترس‌پذیری بالا، از مهم‌ترین مزایای استفاده از هاست ابری برای کسب‌وکارها و کاربران حرفه‌ای است.
برای مشاغل، رایانش ابری به معنای بهبود همکاری و بهره وری و همچنین کاهش قابل توجه هزینه خرید سرور است. این به معنای حفاظت بهتر از داده‌ها، در دسترس بودن، ساختار بهبود یافته و دسترسی گسترده به فناوری‌های پیشرفته است.
تاریخچه رایانش ابری
در سال 1963، دارپا (آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی)، 2 میلیون دلار برای پروژه MAC به MIT اهدا کرد. این بودجه شامل یک الزام توسعه فناوری MIT بود که به “کامپیوتر امکان استفاده همزمان توسط دو یا چند نفر” را می‌داد. در این مورد، یکی از آن رایانه‌های غول‌پیکر و باستانی که از قرقره‌های نوار مغناطیسی برای حافظه استفاده می‌کرد و به پیش‌روی چیزی تبدیل شد که اکنون در مجموع به عنوان محاسبات ابری شناخته می‌شود. مانند یک ابر بدوی عمل می‌کرد که دو یا سه نفر به آن دسترسی داشتند. کلمه “مجازی سازی” برای توصیف این وضعیت استفاده شد، اگرچه معنای کلمه بعداً گسترش یافت.
در سال 1969، J. C. R. Licklider به توسعه ARPANET ) شبکه آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته)، یک نسخه “بسیار” ابتدایی اینترنت کمک کرد. JCR یا “لیک” هم روانشناس و هم دانشمند کامپیوتر بود و دیدگاهی به نام “شبکه کامپیوتری بین کهکشانی” را ترویج کرد که در آن همه افراد روی کره زمین از طریق رایانه به یکدیگر متصل می‌شدند و می‌توانستند از هر نقطه به اطلاعات دسترسی داشته باشند. (چنین خیال پردازی آینده غیرواقعی و غیرواقعی که پرداخت آن غیرممکن است چگونه باشد؟) شبکه کامپیوتری بین کهکشانی، که به عنوان اینترنت شناخته می‌شود، برای دسترسی به ابر ضروری است.
معنای مجازی سازی در دهه 1970 شروع به تغییر کرد و اکنون ایجاد یک ماشین مجازی را توصیف می‌کند که مانند یک رایانه واقعی با یک سیستم عامل کاملاً کاربردی عمل می‌کند. مفهوم مجازی سازی با اینترنت تکامل یافته است، زیرا مشاغل شروع به ارائه شبکه‌های خصوصی “مجازی” به عنوان یک سرویس قابل اجاره کردند. استفاده از رایانه‌های مجازی در دهه 1990 رایج شد و منجر به توسعه زیرساخت مدرن محاسبات ابری شد.
رایانش ابری چگونه کار می‌کند؟
به عبارت پیشرفته تر، فناوری ابری از طریق مراکز داده کار می‌کند. به جای استفاده از فضای ذخیره سازی گوشی، رایانه یا تبلت، اطلاعات شما در سرورهای مجازی قرار می‌گیرد. این سرورهای مجازی به مراکز داده بزرگی متصل می‌شوند که زیرساختی برای ذخیره و محافظت از داده‌های شما دارند.
انواع مدل‌های رایانش ابری
۱. ابر عمومی
خدمات ابر عمومی‌برای سیستم‌های توسعه و سرورهای وب بهترین هستند. ارائه‌دهنده محاسبات ابری شما بخشی از فضای دیجیتال خود را به شما می‌دهد که باید آن را با سایر مستاجرین به اشتراک بگذارد.
این نوع ابرها مقرون به صرفه هستند، زیرا یک مدل پرداخت در زمان خرید بیشتر کار می‌کند. شما برای تعداد ساعاتی که برای استفاده از فضای ابری نیاز دارید پرداخت می‌کنید و هر زمان که کار خود را کامل کردید می‌توانید از آن خارج شوید. هیچ تعهدی وجود ندارد که شما را ملزم به پرداخت بیش از نیازتان کند.
۲. ابر خصوصی
ابرهای خصوصی (Private Clouds) دقیقاً همان چیزی را ارائه می‌دهند که از نامشان پیداست: حریم خصوصی و کنترل کامل بر منابع دیجیتال. در این نوع فضای ابری، زیرساخت‌ها به‌صورت اختصاصی در اختیار یک سازمان یا شرکت قرار می‌گیرند و نیازی نیست منابع خود را با کاربران دیگر به اشتراک بگذارید—بر خلاف مدل‌های عمومی.
ابر خصوصی می‌تواند به‌صورت درون‌سازمانی (on-premises) راه‌اندازی شود یا حتی در یک دیتاسنتر شخص ثالث میزبانی شود، اما همچنان سطح بالایی از امنیت، حاکمیت داده و سفارشی‌سازی را برای شما فراهم می‌کند. این نوع فضای میزبانی سایت گزینه‌ای ایده‌آل برای سازمان‌هایی است که به داده‌های حساس، کنترل دقیق، یا الزامات قانونی خاصی نیاز دارند.
اگر به‌دنبال بستری امن، منعطف و در عین حال خصوصی برای اجرای پروژه‌های ابری خود هستید، راه‌اندازی ابر خصوصی با فضای میزبانی اختصاصی می‌تواند یک راهکار پایدار و هوشمندانه باشد.
۳. ابرهای ترکیبی
ابرهای ترکیبی بهترین‌های هر دو جهان هستند. اگر از یک ابر ترکیبی استفاده می‌کنید، می‌توانید یک پایگاه داده داخلی را کنترل کنید و در صورت نیاز از ابر عمومی‌استفاده کنید.
ممکن است زمان‌هایی پیش بیاید که لازم باشد داده‌ها و برنامه‌ها را از ابر خصوصی به ابر عمومی‌منتقل کنید، مانند تعمیر و نگهداری برنامه‌ریزی شده، خاموشی و بلایای طبیعی. توانایی انتقال یکپارچه اطلاعات برای بازیابی بلایای مبتنی بر ابر و جلوگیری از از دست دادن داده‌ها عالی است.
انعطاف پذیری ابرهای ترکیبی برای مقیاس بندی عالی است زیرا هر سرریزی می‌تواند در ابر عمومی‌تنظیم شود. علاوه بر این، می‌توانید تمامی‌وظایف غیرحساس را در ابر عمومی‌نگه دارید و در عین حال از داده‌های ضروری در ابر خصوصی محافظت کنید.
صرف نظر از اینکه شرکت شما چقدر بزرگ است یا به چه صنعتی خدمات می‌دهد، همیشه یک راه حل ابری وجود خواهد داشت که به بهترین وجه با نیازهای شما مطابقت داشته باشد. قبل از تصمیم گیری برای مقایسه مزایا و معایب هر نوع وقت بگذارید.
۴. مزایای رایانش ابری
رایانش ابری کاربردهای زیادی دارد که شمارش همه آنها تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسد. هر شرکتی می‌تواند به هر طریقی از خدمات ابری جهت مدیریت سرور استفاده کند.
۱. ذخیره سازی همیشه در دسترس
بار دیگر، ابر یک راه آسان برای نگهداری تمام داده‌های ضروری شما فراهم می‌کند. می‌توانید فضای ذخیره‌سازی ابری را با قیمت پایین اجاره کنید و آن را بر اساس خواسته‌های خود مقیاس کنید. دیگر لازم نیست از‌هارد دیسک خارجی استفاده کنید یا یک مرکز داده داخلی بسازید.
۲. راه حل‌های حفاطت از بلایای طبیعی
هنگام وقوع فاجعه به حفاظت از داده‌ها نیاز دارید. جلوگیری از از دست دادن اطلاعات تا حد امکان از نظر زمان، پول و کارایی بسیار مهم است. Cloud بازیابی بلایای طبیعی بسیار سریعتر و مقرون به صرفه تر از راه حل‌های سنتی ارائه می‌دهد. گاهی اوقات بهترین راه برای مقابله با یک تراژدی این است که از قبل برای آن آماده شوید. همیشه باید بدترین سناریوها را در نظر بگیرید زیرا بیشتر رویدادهای فاجعه بار برنامه ریزی نشده هستند.
قبل از رایانش ابری، باید نوارها و درایوهای مختلف را توزیع و جمع آوری کنید و سپس داده‌ها را به یک مکان مرکزی منتقل کنید. اکنون، فقط می‌توانید روی چند دکمه کلیک کنید و آن را برای شما انجام دهید.
۳. صرفه جویی در هزینه
دیگر نیازی به خرید تعداد زیادی‌هارد اکسترنال برای حفظ اطلاعات حیاتی خود ندارید. شرکت‌ها می‌توانند با انتقال نمونه‌های سیستم‌عامل مجازی‌شده در فضای ابری، سالانه تا ۴۳ درصد صرفه‌جویی کنند. علاوه بر آن، ابر به شما امکان دسترسی به کارکنان حرفه‌ای، سیستم‌های امنیتی پیشرفته و سخت‌افزار و نرم‌افزار پیشرفته را می‌دهد که باعث صرفه‌جویی پیش‌بینی‌شده می‌شود.
ارائه‌دهندگان خدمات ابری که از مدل پرداخت به‌موقع استفاده می‌کنند بسیار مفید هستند زیرا هرگز مجبور نخواهید بود برای خدماتی که استفاده نمی‌کنید پول خرج کنید.
این را با یک سرویس اشتراک ماهانه مقایسه کنید که در آن باید برای درخواست برای کل ماه هزینه کنید، صرف نظر از اینکه چند بار از آن استفاده می‌کنید. اگر فقط دو هفته از خدمات اشتراک ماهانه استفاده کنید، نیمی‌از ارزش پول خود را دریافت خواهید کرد.
۴. به روز رسانی‌های مداوم
این نرم افزار به طور مداوم در حال بهبود است تا امنیت، کارایی، سرعت، قابلیت و قابلیت اطمینان را افزایش دهد. از سوی دیگر، سخت افزار به روز شده شما را ملزم به خرید یک دستگاه جدید برای لذت بردن از پیشرفت‌های اخیر می‌کند. به‌روزرسانی‌های نرم‌افزار ثابت هستند و معمولاً نیازی به هزینه اضافی ندارند.
۵. تداوم کسب و کار
اطمینان از عملکرد کسب و کار در صورت بروز فاجعه یک چالش مهم برای اکثر سازمان‌ها است. با این حال، زمانی که یک دقیقه از کار افتادگی می‌تواند هزینه بیشتری نسبت به اجرای یک راه حل پشتیبان گیری و بازیابی فاجعه داشته باشد، مدیریت تداوم کسب و کار در اولویت قرار می‌گیرد.
ابر راه حل‌های بازیابی و تداوم کسب و کار را ارائه می‌دهد. می‌توانید برای فعال نگه داشتن داده‌ها و برنامه‌های خود به آن تکیه کنید، حتی اگر یک فاجعه به طور فیزیکی به کسب و کار شما ضربه بزند. با یک برنامه تداوم کسب و کار و راه حل‌های ابری مناسب، می‌توانید اثرات اختلالات احتمالی را به حداقل برسانید.
۶. بهبود همکاری
مردم می‌توانند کارآمدتر از گذشته با هم کار کنند. چه کسی نیاز به رزرو یک اتاق کنفرانس یا یک پرواز بین المللی دارد در حالی که گروه‌های بزرگی از مردم از سراسر جهان می‌توانند صرفاً از طریق یک تماس اسکایپ ملاقات کنند؟ هیچ کس نیازی به پرینت گرفتن از آخرین گزارش ندارد زیرا همه آنها می‌توانند از ابر به آن دسترسی داشته باشند.
ممکن است برای یک شرکت بین المللی بزرگ با مکان‌هایی در سراسر جهان کار کنید. چه دفاتر شما در هند، چین، استرالیا، ایرلند، برزیل یا آمریکا باشد، همه کارمندان از طریق فناوری ابری به اطلاعات مرتبط دسترسی دارند. به علاوه، می‌توانید از راه‌حل‌های ابری صرفاً با باز کردن تلفن خود استفاده کنید. چقدر راحت است؟
ابزارهای همکاری ابری مزایای مهمی‌را به کارمندان ارائه می‌دهند. آنها می‌توانند در هر زمان از نسخه سازی فایل یا ویرایش بلادرنگ استفاده کنند. آنها می‌توانند از راه دور از هر دستگاهی به داده‌ها، برنامه‌ها و خدمات دسترسی داشته باشند. همه اینها باعث افزایش بهره وری آنها و در نهایت سود شرکت می‌شود.
۷. افزایش ظرفیت
دیگر نیازی به حدس زدن ندارید که آیا توانایی کافی برای ساخت یا از بین بردن یک برنامه را دارید یا خیر. ابرها بسته به نیاز کسب و کار شما می‌توانند به سمت بالا و پایین تنظیم شوند. انعطاف پذیری تضمین می‌کند که شما همیشه قادر خواهید بود از خدمات ابری صرف نظر از اینکه کسب و کارتان چه می‌کند استفاده کنید.
رایانش ابری چقدر امن است؟
با وجود مزایای گسترده رایانش ابری، هنوز هم برخی چالش‌های جدی مانند حریم خصوصی، انطباق قانونی و ریسک‌های امنیتی در یکپارچه‌سازی سیستم‌ها، موانعی برای پذیرش کامل آن به شمار می‌آیند. به همین دلیل، ارائه‌دهندگان خدمات ابری به‌طور پیوسته در حال توسعه و عرضه قابلیت‌های امنیتی پیشرفته‌تری هستند.
در سال ۲۰۲۱، رشد تقاضا برای راهکارهایی نظیر Secure Access Service Edge (SASE) به‌وضوح مشهود بود. این فناوری به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به‌طور یکپارچه و ایمن بین برنامه‌های ابری، زیرساخت‌های IT و دستگاه‌های کاربران ارتباط برقرار کنند و کنترل دسترسی را با دقت بالاتری انجام دهند.
همچنین بازیابی فاجعه مبتنی بر ابر (Cloud-based Disaster Recovery) به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که از اطلاعات خود نسخه پشتیبان تهیه کرده و در صورت اختلال یا خرابی در زیرساخت‌های اصلی، سریعاً یک محیط پشتیبان فعال و قابل‌استفاده ایجاد کنند.
در سال ۲۰۲۲ و پس از آن، شفافیت در معماری چند ابری (Multi-Cloud Visibility) به یکی از اولویت‌های اصلی تبدیل شده است. مدیران فناوری اطلاعات به دنبال دسترسی لحظه‌ای به داده‌ها و تهدیدات احتمالی در تمام زیرساخت‌های ابری هستند تا بتوانند از شکاف‌های امنیتی، نقض قوانین و حملات سایبری جلوگیری کنند.
در همین راستا، شاهد افزایش استفاده از ابزارهای مدیریت امنیت ابری و واسط‌هایی مانند CASB (Cloud Access Security Broker) هستیم که به عنوان واسطه‌ای برای نظارت، گزارش‌گیری و اعمال سیاست‌های امنیتی در محیط‌های پیچیده ابری عمل می‌کنند.
در کنار این راهکارهای امنیتی، خرید گواهی SSL معتبر نیز همچنان یکی از اجزای پایه و ضروری برای حفظ امنیت داده‌های در حال انتقال بین کاربران و سرورهای ابری است. رمزنگاری ارتباطات، جلوگیری از شنود داده‌ها، و اعتباربخشی به هویت دامنه—all در گرو استفاده از SSL قدرتمند و معتبر است.
سرویس‌های رایانش ابری
خدمات ابری به اندازه خود انواع ابرها متنوع هستند. شما می‌توانید سه نوع مختلف خدمات ابری خریداری کنید:
۱. زیرساخت به عنوان یک سرویس (IaaS)
باعث صرفه جویی در هزینه خرید مراکز داده فیزیکی یا سرورها می‌شود. شما هر زمان که می‌روید پرداخت می‌کنید و فقط تا زمانی که نیاز دارید یا از خدمات استفاده می‌کنید پرداخت می‌کنید. IaaS به شما امکان می‌دهد مقیاس خود را بسته به تقاضای خود به سرعت تنظیم کنید.
۲. پلتفرم به عنوان یک سرویس (PaaS)
همه چیزهایی را که برای برنامه‌های کاربردی تجاری خود نیاز دارید، دارد. با زیرساخت‌هایی مانند شبکه، ذخیره سازی آنلاین و سرورها و همچنین سیستم‌های مدیریت پایگاه داده، ابزارهای توسعه و موارد دیگر همراه است. PaaS برای کمک به ایجاد، آزمایش، توسعه و به روز رسانی برنامه شما طراحی شده است.
۳. نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS)
چیزی است که هر زمان که یک برنامه جدید را برای تلفن خود دانلود می‌کنید، دریافت می‌کنید. شرکت‌ها نرم افزار خود را ایجاد و توسعه می‌دهند و سپس آن را به خریداران قرض می‌دهند. کسب‌وکارهایی مانند Autodesk، Lending Club، Microsoft و IBM همگی از SaaS درآمد کسب می‌کنند.
مشخص کنید که کدام خدمات برای شما و شرکت شما بهترین است. پلتفرم‌های ابری آنقدر متنوع هستند که یافتن راه حلی که مطابق با نیازهای شما نباشد غیرممکن است.
کلام آخر
رایانش ابری دیگر فقط یک گزینه نیست؛ تبدیل به یک ضرورت فناوری در کسب‌وکارهای مدرن شده است. از ذخیره‌سازی منعطف و بازیابی سریع در شرایط بحرانی گرفته تا همکاری لحظه‌ای بین تیم‌های دورکار، ابر بستری فراهم کرده که سرعت، امنیت و بهره‌وری را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد.
با افزایش پذیرش مدل‌های ابری مانند IaaS، PaaS و SaaS، شرکت‌ها توانسته‌اند هزینه‌های زیرساخت را کاهش دهند و در عین حال از فناوری‌های روز بهره‌مند شوند. اگر شما هم به دنبال راهکاری امن، منعطف و مقیاس‌پذیر برای توسعه یا مدیریت پروژه‌های خود هستید، اکنون بهترین زمان برای ورود به دنیای ابری است.
📌 پیشنهاد ما استفاده از سرویس‌های ابری حرفه‌ای وب‌رمز است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره راهکارهای ابری و انتخاب پلن مناسب، از صفحات هاست ابری و سرور مجازی ما دیدن کنید.
دیدگاهتان را بنویسید